موسی کمانرودی کجوری؛ تاجالدین کرمی؛ احمد زنگانه؛ محمد رضا حسین نژاد
چکیده
رشد افقی و پراکنده‌رویی شهری پدیده‌‌ای است که در بیشتر شهرهای جهان رخ داده و به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل نیمه دوم قرن بیستم مطرح شده است. یکی از مهم‌ترین پدیده‌های ناپایدارکننده توسعه شهری در کشورهای در حال توسعه نیز گونه‌ای از پراکنده‌رویی شهری با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر رسمی است که به دلایل مختلفی به‌ویژه در حریم شهرهای ...
بیشتر
رشد افقی و پراکنده‌رویی شهری پدیده‌‌ای است که در بیشتر شهرهای جهان رخ داده و به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل نیمه دوم قرن بیستم مطرح شده است. یکی از مهم‌ترین پدیده‌های ناپایدارکننده توسعه شهری در کشورهای در حال توسعه نیز گونه‌ای از پراکنده‌رویی شهری با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر رسمی است که به دلایل مختلفی به‌ویژه در حریم شهرهای بزرگ اتفاق می‌افتد. این سکونتگاه‌ها علاوه بر آن‌که جلوه‌ای از فقر هستند، از جمله چالش‌های توسعه فضایی نیز می‌باشند که به صورت گسترش پراکنده و کم تراکم، با فاصله زیاد از مراکز شهری و معمولاً با عدم اختلاط کاربری نمایان می‌شوند. توسعه فضایی سکونتگاه‌های غیر رسمی در حریم شهرها موجب اتلاف منابع، از بین رفتن اراضی کشاورزی و فضاهای باز و هم‌چنین آسیب به محیط زیست می‌شود. در کلانشهر مشهد نیز نبود کنترل لازم برای رشد بی‌رویه و نامتعادل، تخریب منابع تولیدی پیرامون، تغییر در ساختار فعالیت‌ها، افزایش جمعیت در سکونتگاه‌های پیرامونی و غیره به گسترش افقی آن تداوم بخشیده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی پیامدهای فضایی توسعه سکونتگاه‌های غیر رسمی در حریم کلانشهر مشهد است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های کاربری می‌باشد و به روش توصیفی-تحلیلی و مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی انجام پذیرفته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سکونتگاه‌های غیر رسمی به صورت شتابان و بدون برنامه در محدوده حریم کلانشهر مشهد در حال رشد و گسترش هستند. بیشترین تمرکز این سکونتگاه‌ها همواره در شمال، شمال غرب و غرب محدوده این کلانشهر بوده است. شکلگیری سکونتگاه‌های جدید و گسترش آن‌ها در سالهای قبل، عمدتاً در حاشیه کشف‌رود و حد فاصل جاده جدید و قدیم قوچان صورت گرفته و تراکم آبادی‌ها در محدوده حد فاصل محدوده‌های منفصل شهری قرقی و توس تا شهر مشهد، یک پهنه یکپارچه و منسجم سکونتگاهی را تشکیل داده است.
علی شماعی؛ موسی کمانرودی کجوری؛ سید علی خلیلی اوماسلان سفلی
چکیده
سیاست بازتقسیم سیاسی فضا، غالباً بهعنوان یکی از ابزارهای اداری- سیاسی هر کشور برای مدیریت بهینه سرزمین است. این پژوهش، با هدف تحلیل نقش پیشران‌های بازتقسیم سیاسی فضا در استان اردبیل و آثار آن طی سالهای 1375 تا 1395 انجام گرفته است. این پژوهش کاربردی و با روش توصیفی-تحلیلی است، برای گردآوری دادهها و اطلاعات از روش‌های کتابخانه‌ای-اسنادی ...
بیشتر
سیاست بازتقسیم سیاسی فضا، غالباً بهعنوان یکی از ابزارهای اداری- سیاسی هر کشور برای مدیریت بهینه سرزمین است. این پژوهش، با هدف تحلیل نقش پیشران‌های بازتقسیم سیاسی فضا در استان اردبیل و آثار آن طی سالهای 1375 تا 1395 انجام گرفته است. این پژوهش کاربردی و با روش توصیفی-تحلیلی است، برای گردآوری دادهها و اطلاعات از روش‌های کتابخانه‌ای-اسنادی بهره گرفته شده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار SPSS ، و مدلهای هلدرن و آنتروپی شانون استفاده و از نرمافزار ENVI برای آشکارسازی توسعه فضایی شهر و تصاویر ماهوارهای استفاده شده است. یافته‌های این پژوهش نشان دادند که بین شاخصهای ارتقاء جایگاه سیاسی با مساحت شهر رابطة مستقیم و مثبت وجود دارد. نتایج مدل هلدرن و آنتروپی شانون مشخص ساختند که توسعه این شهر بهصورت پراکنده صورت گرفته و سطح این شهر از 09/1899هکتار در سال 1375 بهحدود 8/3286 هکتار در سال 1395 افزایش داشته و منجر به تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی شده است. پس از سیاست بازتقسیم سیاسی فضا، احداث شهرک‌ها و شکلگیری سکونتگاه‌های غیررسمی، توسعة دانشــگاه، بیمارســتان، مرا کــز فرهنگــی و اجتماعی و بناهــای اداری از دیگر پیامدهای ارتقاء جایگاه سیاسی این شهر است. این فرایند موجب غفلت از توسعه شهرستانهای دیگر و مهاجرتهای بی‌رویه به شهر اردبیل و توسعه فضایی شهر شده است. تمرکز بودجههای عمرانی بیشتر بر توسعة دانشگاه، بیمارستان، مراکز فرهنگی و اجتماعی، بناهای اداری در این شهر بوده است. درنتیجه، نقش تقسیمات سیاسی در نظامهای سیاسی و تحت تاثیر مدیریت‌های مختلف پیامدهای متفاوتی دارد.
